یادداشت – دکتر علی نوری؛ مدیرعامل هلدینگ فناوری اطلاعات بانک شهر
ایران با وجود پتانسیل‌های فراوان در حوزه فناوری و نوآوری، در شاخص جهانی نوآوری جایگاهی متناسب با این پتانسیل‌ها ندارد؛ افت دو پله‌ای کشور در شاخص کلی نوآوری بر اساس گزارش سازمان جهانی مالکیت فکری که به‌تازگی منتشر شده به‌خوبی نشان‌دهنده این تناسب است. نکته مهم‌تر اما توجه به زیرشاخص‌های این گزارش است چرا که نمره و رتبه نهایی، معدل وزنی این زیرشاخص‌ها است.
بررسی زیرشاخص‌های این گزارش نشان می‌دهد، یکی از بدترین نمرات به محیط تنظیم‌گری تعلق دارد بنابراین واکاوی علل و دلائل نامناسب بودن تنظیم‌گری از اولویت‌های آسیب‌شناسی است؛ به نظر میرسد یکی از دلایل این امر، نبود یکپارچگی و هماهنگی کافی بین رگولاتورهای حوزه فناوری و نوآوری بانکی، به ویژه در حوزه فین‌تک است.
آسیب‌های رگولاتوری پراکنده و غیرمتمرکز:
- عدم قطعیت و ابهام: شرکت‌های فین‌تک با عدم قطعیت در مورد قوانین و مقررات مواجه هستند که این امر باعث کاهش انگیزه برای سرمایه‌گذاری و نوآوری می‌شود.
- افزایش هزینه‌های کسب‌وکار: شرکت‌های فین‌تک مجبورند برای دریافت مجوز از نهادهای مختلف هزینه‌های زیادی را متحمل شوند که این امر باعث افزایش هزینه‌های کسب‌وکار می‌شود.
- کاهش سرعت رشد: پراکندگی نظارتی باعث طولانی شدن فرآیند اخذ مجوز و ورود به بازار می‌شود که این امر سرعت رشد صنعت فین‌تک را کاهش می‌دهد.
- کاهش اعتماد کاربران: عدم شفافیت و پیچیدگی قوانین، باعث کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان به خدمات مالی می‌شود.
چرا یکپارچگی در رگولاتوری ضروری است؟
- تسریع در نوآوری: پراکندگی رگولاتورها و پیچیدگی فرایندهای اخذ مجوز، مانع بزرگی بر سر راه نوآوری‌های مالی است. یکپارچگی می‌تواند با ایجاد یک پنجره واحد برای کسب مجوزها و استانداردها، این روند را تسهیل کند.
- کاهش ریسک سرمایه‌گذاری: نبود یک چارچوب قانونی شفاف و واحد، باعث افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در حوزه فین‌تک می‌شود. یکپارچگی می‌تواند با ایجاد قوانین روشن و قابل پیش‌بینی، این ریسک را کاهش دهد.
- افزایش رقابت‌پذیری: رقابت ناسالم بین شرکت‌های فین‌تک ناشی از نبود نظارت یکپارچه، می‌تواند به زیان مصرف‌کنندگان تمام شود. یکپارچگی می‌تواند با ایجاد رقابت سالم، منجر به ارائه خدمات با کیفیت‌تر و هزینه کمتر شود.
- جلوگیری از بروز بحران‌های مالی: پراکندگی نظارتی می‌تواند منجر به شکاف‌های نظارتی شود که در نهایت می‌تواند به بروز بحران‌های مالی منجر شود. یکپارچگی می‌تواند با پوشش کامل تمام جنبه‌های فعالیت‌های مالی، از بروز چنین بحران‌هایی جلوگیری کند.
- همگامی با استانداردهای جهانی: برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی و رقابت در بازارهای جهانی، لازم است تا نظام نظارتی ایران با استانداردهای بین‌المللی همسو شود.
راهکارهای یکپارچگی رگولاتوری:
- ایجاد یک نهاد ناظر واحد: تشکیل یک نهاد ناظر واحد با اختیارات کافی برای نظارت بر تمامی فعالیت‌های حوزه فناوری و نوآوری بانکی، گام نخست در این مسیر است.
- تدوین قوانین و مقررات جامع: تدوین قوانین و مقررات جامع و به‌روز که به طور خاص به موضوع نوآوری در بانکداری بپردازد، ضروری است.
- تسهیل همکاری بین نهادهای مختلف: ایجاد سازوکارهای مناسب برای همکاری بین بانک مرکزی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سایر نهادهای مرتبط، به منظور هماهنگی در سیاست‌گذاری و نظارت.
بدون دیدگاه