در نخستین نشست کافه تیف با موضوع SCF بررسی شد؛
چالش ها و چشم انداز تامین مالی زنجیره ای در اقتصاد ایران
نخستین نشست کافه تیف با موضوع تأمین مالی زنجیره‌ای به میزبانی هلدینگ فناوری اطلاعات بانک شهر و با حضور حمیدرضا آذرمند مدیر سابق اداره تأمین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی، حمید بنائیان معاون بانکداری الکترونیکی بانک آینده و دبیر کمیسیون فناوری اطلاعات کانون بانک‌ها و همچنین حسام حبیب‌اله معاون فناوری اطلاعات بانک شهر برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی هلدینگ فناوری اطلاعات بانک شهر، حمیدرضا آذرمند در بخشی از این نشست در تشریح زمینه‌های گرایش به استفاده از روش‌هایی مانند تأمین مالی زنجیره‌ای گفت: توسعه یک نظام مالی به اشکال گوناگونی ممکن است؛ روش قدیمی‌تر یکی از این اشکال است که در آن به دنبال بسط بخش مالی به بخش واقعی اقتصاد می‌روند. در این روش چندان به اولویت‌ها توجه نمی‌شود و تمرکز بر تأمین مالی موردنیاز است و سایر پیامدهای این تأمین چندان موردتوجه قرار نمی‌گیرد. روش دیگری که به روش شمول مالی مشهور شده، روشی است که در آن کیفیت و نحوه تأمین مالی موردتوجه است. فارغ از اینکه کدام یک از این دو روش را انتخاب کرده باشیم، هدف ما تأمین مالی در قالب یک نظام مالی است که بتواند آحاد متقاضیان را به شکلی مقرون‌به‌صرفه، کم‌هزینه، پایدار و به‌موقع تغذیه کند.
یکی از اقتضائات تحقق این اهداف، بزرگ‌شدن ابعاد دایره تأمین مالی است؛ این رشد مستلزم خلق نهادهای جدید، روش‌های نوین و افزایش توان تسهیلات‌دهی نظام بانکی، عرضه اولیه بیشتر در بازار سرمایه و… است. تا اینجا نکته خاصی وجود ندارد؛ ولی سؤال مهمی که باید به آن پاسخ داد این است که انبساط بخش مالی در اقتصاد تا کجا و چقدر می‌تواند و باید رخ دهد؟ این همان پرسشی است که در انتخاب روش‌های تأمین مالی در اقتصاد ایران، مغفول مانده است چرا که در آسیب‌شناسی‌های انجام‌گرفته به‌روشنی می‌بینیم که تأمین مالی در اقتصاد ایران تناسب لازم را با ابعاد بخش واقعی اقتصاد ندارد و از همین ناحیه آسیب‌های فراوانی به کشور تحمیل شده است؛ تا جایی که با قطعیت می‌توان گفت، منشأ تورم مزمن در اقتصاد ایران همین مسئله است؛ بنابراین می‌توان گفت راه‌حل مشکلات بخش واقعی اقتصاد ایران، انبساط نظام مالی نیست آن هم در شرایطی که به منابع برون‌زا مانند سرمایه‌گذاری خارجی دسترسی نداریم. ازاین‌رو تنها راه پیشرو افزایش بهره‌وری و کارایی روش‌های تأمین مالی است که به معنای ارتقای این شاخص‌ها در ابزارها و نهادهای مالی و همان نقطه تلاقی ما با SCF است. این همان نتیجه‌ای است که بررسی تجارب دنیا هم آن را نشان می‌دهد. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که چه نوع و چه ابزاری در قالب SCF این نیاز و هدف را برآورده می‌کند؟
حسام حبیب‌اله معاون فناوری اطلاعات بانک شهر نیز در بخش دیگری از نشست کافه تیف گفت: نکته مهمی که در آسیب‌شناسی و ارائه راه‌حل‌های ناظر بر افزایش کارایی ابزارهایی مانند SCF باید موردتوجه قرار داد این است که شبه ابزارهایی با همین کارایی که در حال حاضر نیز در زنجیره تأمین مالی مورداستفاده قرار می‌گیرند با کارکردهای واقعی و درست خود فاصله دارند. به‌عنوان‌مثال صکوک یا برات کارت. آنچه در عمل اتفاق می‌افتد با کارکردی که از این ابزارها انتظار داشتیم به‌شدت فاصله دارد؛ به‌محض اینکه یکی از این ابزارها در اختیار حلقه دوم زنجیره قرار می‌گیرد آن را نقد می‌کند و عملاً تأمین مالی و انتقال تعهد از حلقه قبلی به حلقه بعدی زنجیره اتفاق نمی‌افتد.
این رفتار از دو خاستگاه نشئت می‌گیرد؛ تورم مزمن در اقتصاد ایران که حفظ ارزش پول را به یکی از دغدغه‌های اصلی بخش واقعی اقتصاد تبدیل کرده و دیگری نیز فقدان شمولیت ابزارها است. به‌عنوان‌مثال می‌توان به چک الکترونیکی اشاره کنم؛ این ابزار در بانک مرکزی تعریف شده و اجرای آن به تمام بانک‌ها الزام شده و برخی از بانک‌ها هم چک الکترونیکی را عملیاتی کرده‌اند؛ اما تا زمانی که بسترهای لازم برای پذیرش این چک‌ها در تمامی شبکه بانکی فراهم نباشد و امکان صدور آن در تمام بانک‌ها فراهم نشده باشد حتی همان بانک‌های پیشرو نیز در استفاده از آن چالش خواهند داشت. ابزارهای اعتباری مانند SCF هم همین‌گونه هستند و تا استفاده از آن‌ها شمولیت پیدا نکند از کارایی لازم برخوردار نخواهند بود.
بنائیان، معاون فناوری اطلاعات بانک آینده هم با اشاره به‌ضرورت تفکیک بازیگران استفاده از روش تأمین مالی زنجیره‌ای گفت: ساختار بازار پول و فاصله‌ای که میان تأمین مالی کوتاه و بلندمدت وجود دارد از مدت‌ها قبل تئوریسین‌های اقتصادی را به فکر انداخته بود تا ابزارها و روش‌هایی طراحی کنند که در شرایط مختلف و با درنظرگرفتن اقتضائات تأمین مالی از بازار پول، نیازهای بخش واقعی اقتصاد را تأمین کنند. یکی از این ابزارها و روش‌ها تأمین مالی زنجیره‌ای است که باتوجه‌به شرایط اقتصادی کشور ما و چالش‌هایی که بانک‌های ما با آن درگیر هستند به‌شدت راهگشا خواهد بود؛ اما به شرط‌ها و شروط‌ها.
یکی از این ملاحظات و شروط این است که باید متوجه باشیم این ابزار برای همه فعالیت‌های اقتصادی مفید و اساساً کاربردی نیست. آیا هر تولیدکننده‌ای که صرف اینکه در بخش واقعی اقتصاد فعالیت می‌کند، می‌تواند و باید از ابزاری مانند SCF استفاده کند و آیا این روش برای او مفید است؟ تجربه دنیا نشان می‌دهد که پاسخ این پرسش‌ها قطعاً منفی است. این ملاحظه درباره سایر بازیگران ابزاری مانند تأمین مالی زنجیره‌ای هم مهم است؛ بنابراین در گام نخست باید تفکیک و دسته‌بندی درستی درباره بازیگران اتفاق بیفتد. به‌عبارت‌دیگر در گام نخست این تفکیک اول باید تضمین‌کنندگان مشخص شوند و هر نهاد و بازیگری امکان و اجازه تضمین نداشته باشد. در گام بعدی ویژگی‌های حلقه‌های زنجیره باید تعریف شود و این فرض تصحیح و تدقیق شود که هر متقاضی تأمین مالی می‌تواند تقاضا و نیاز خود را وارد زنجیره کند و انتظار داشته باشد از این طریق تأمین مالی شود.
گفتنی است هلدینگ فناوری اطلاعات بانک شهر شهر ایجاد فرصت و فضای مناسب برای گفت‌وگو و تبادل نظر میان فعالان و کارشناسان حوزه بانکداری و پرداخت الکترونیکی را یکی از مسئولیت‌های خود در راستای ایفای نقش تسهیل‌گرانه برای پیشبرد هر چه بهتر و سریع‌تر فرایند تحول دیجیتالی در اکوسیستم کشور می‌داند و بر همین اساس با نگاهی به فرهنگ و سنت دیرین که قهوه‌خانه‌ها و کافه‌ها از دیرباز مکانی بوده‌اند برای اینکه زمانی به گفتن و شنیدن در فضایی پیراسته و فارغ از اقتضائات مناسب و سلسله مراتب به گفت‌وگوهایی رودررو و بی‌واسطه اختصاص یابد، اقدام به برپایی نشست های تخصصی در “کافه تیف” کرده است.
کافه تیف فضایی نوآورانه برای گفتگو و تبادل نظر در حوزه فناوری است که نشست های تخصصی آن به صورت دوره‌ای برگزار خواهد شد. در کافه تیف ما میزبان مدیران، کارشناسان، فعالان و مسئولان حوزه فین‌تک، بانکداری الکترونیکی، نوآوری و تحول دیجیتالی خواهد بود و تلاش خواهد کرد با ایجاد فضایی برای تبادل دانش و تجربیات در حوزه فناوری سهم خود را در ارتقای سطح آگاهی عمومی در مورد فناوری‌های جدید، تشویق نوآوری و خلاقیت در این حوزه و ایجاد شبکه‌های ارتباطی بین فعالان حوزه فناوری ایفا نماید.
بدون دیدگاه